مرد تمام مقایسه ی شخصیّت پیر در حدیقه ی سنایی و مثنوی مولوی

در عرفان اسلامی پیر جایگاه ویژه ای دارد. مرید نیازمند راهنمایی او است تا از گمراهی ها نجات یابد و به مقصود برسد.کتاب های عرفانی نیز کم و بیش به ترسیم و توصیف سیمای پیر پرداخته اند و اهمیّت, لزوم و ویژگی های او را به روشنی برشمرده­اند. در این میان حدیقه ی سنایی و مثنوی مولوی از اهمیّت خاصّی برخوردارند و نقش بنیادی دارند. حدیقه به عنوان نخستین کتابی که مفاهیم عرفانی و اخلاقی را به طور مشخّص وارد حوزه ی ادبیّات فارسی کرده و مثنوی به عنوان کامل کننده ی این راه.  سنایی با حکایات و ابیات منفرد به ویژگی ها و اهمیّت پیر اشاره می کند، امّا به اندازه ی مولانا به تشریح جزئیات نمی پردازد. تفصیل سخنان مولانا در این زمینه و دقّت او در توصیف شخصیّت پیر، ناشی از تحوّلات جامعه است که بر عرفان و تصوّف تأثیر مستقیم نهاده و نیز تکامل ادب صوفیّه که به روشن شدن گوشه های تاریک و ناگفته ی عرفان منجر شده است. تکاملی که حاصل آن وجود نابغه ای به نام مولانا نیز می باشد. مقایسه ی جلوه های پیر در این دو اثر در روشن شدن برخی از گوشه ها و زوایای اعمال و رفتار پیر و درک صحیح این متون بی تأثیر نخواهد بود.